Ahmet Vehbi Selçuk, 1987 yılından beri Üsküdar’da fermuar tamir ediyor. Ayrılan dişleri birleştiriyor, âdeta sevgililere umut oluyor. En erken bir dakika, en geç bir gün içerisinde fermuarları tamir eden Ahmet Usta, Türkiye’de ilk defa fermuar tamiri yapan kişi sıfatına da sahip. Aydın Tuhafiye’de ilgiyle okuyacağınız bir söyleşi gerçekleştirdik. (Abdülkerim Yayla)
***
Bize kendinizden bahseder misiniz?
Ben Ahmet Vehbi Selçuk. 54 yaşındayım. 37 senedir tuhafiye işiyle uğraşıyoruz. Rahmetli babamla beraber başlamıştık. O günden beri fermuar tamiri yapıyorum. Aslında lisede elektrik bölümünü bitirdim ama babamın kalp krizi sonrası dükkânda bulduk kendimizi bir daha da çıkmadık. Babam hayattayken hep başka işte kendimi geliştirmemi telkin etmişti ama nasip bu şekildeymiş. Bana her zaman, “Arayan adam değil aranan adam ol” derdi. En azından onu gerçekleştirebildiğimi düşünüyorum.
Neden fermuar tamirciliği, derdiniz ne?
Fermuar satıyordum. Fermuarın nasıl bozulduğunu gördüm. Nasıl tamir edebileceğini de çözünce fermuar tamir etmeye başladım. Her tuhafiyeci fermuar tamiri yapmaz. Hatta çoğu, fermuar tamiriyle uğraşmaz. Benim merakım da var. Küçüklüğümden beri alet-edevat kullanmaya düşkünlüğüm vardı. Yıllar önce başladık hâlâ devam ediyoruz. Eskiden, fermuar tamiri için fermuar malzemelerine ulaşma imkânımız yoktu ben de satılmamış fermuarları bozup parçalarını kullanıyordum, babam da hep kızıyordu. Ama nihayetinde biz yine müşterinin fermuar sorununu çözüyorduk. Ha yeni bir fermuar takmışız ha tamir etmişiz.
Fermuarın tarihine baktığımızda 19. asrın sonuna doğru icat edildiği ve 20. asrın ortaları gibi yaygın olarak kullanıldığı görülüyor. Düğme, çıtçıt, bağcık, cırt cırt gibi alternatifleri olan fermuar sizce işlevsel olarak kullanışlı bir kilit sistemi mi? Sık arızalandığı dikkate alındığında fermuarın pabucunun dama atılma ihtimali sizce nedir?
Rahmetli babam hep, “Sadece fermuara yöneliyorsun, yenilikleri takip etmiyorsun, ilerde fermuar yerine başka bir şey icat edilirse ortada kalırsın.” derdi. Ama şunu çok rahat söyleyebiliyorum ki hiçbir şey fermuarın yerini tutmaz. Eskiler, “Bir iğne deliği kadar yerden öküz kadar soğuk girer.” derdi. Düğmeyi diktiğiniz zaman aralarda boşluk bırakırsınız aradan soğuk girer, cırt da dikilirken aralıklı dikilir ve fermuar gibi tamamen kapatamaz. Bana kalırsa fermuarın yerini hiçbir şey tutamaz.
Fermuar, hangi acılarımızı kapatır?
Fermuar hangi acılarımızı kapatır bilmem ama fermuarı kapatırken bazı yerlerimiz acıyabilir.
Düğmeli mi yoksa fermuarlı mı elbise seçmeliyiz?
Elbise ayrı mont ayrı düşünülmelidir. Evet fermuar işlevseldir ama tutup da bir erkek gömleğine veya ceketine fermuar dikemezsiniz. Estetik açıdan fermuar düğmenin yerine koyulabilecek bir şey değildir.
Dişi kırılan bir fermuarın acısını anlayabiliriz miyiz?
Ben fermuarın değil ama fermuarı kırılan kişinin acısını çok iyi anlayabiliyorum.
Bu fermuarlar neden çabucak bozulup bizi sıkıntıya sokuyor?
Fermuarlar çabucak bozulmaz! Web siteme (https://www.fermuarhastanesi.com/) yazdığım bir cümle var: “Kalitesi ve markası her ne olursa olsun hor kullanılan her fermuar bozulmaya mahkumdur!” Fermuarı bozan biziz, milletçe fermuar kullanmayı bilmiyoruz. Ben 54 yaşındayım bu zamana kadar hiç fermuarım bozulmadı.
Her bozulan fermuar tamir edilir mi?
Tamir edilebilir de edilemeyebilir de. Bozulma şekline göre değişir. Aslında vakit harcansa hepsi tamir edilebilir ama değmiyor. Zamanıma yazık, gözüme yazık, aldığım paraya yazık.
Bir fermuarı tamir ettiğinizde hissettiğiniz duygu nedir?
Mutluluk duyuyorum. Müşterinin işini, fermuarı değiştirmeye gerek kalmadan, ürünün orijinalliği bozulmadan ve cüzi bir fiyata hallettiğim için seviniyorum. Terziler bu duruma biraz kızıyorlar tabii ki. Bana, “Bozulan fermuarları değiştirmeden tamirini yapıyorsun. Bizim ekmeğimize kan doğradın.” gibi serzenişlerde bulunuyorlardı. Ama artık onlar da bana tamir ettirip yeni fermuar takmış gibi müşteriye daha pahalıya satıyorlar. Bir de başkasının yapamadığı işi becerdiğim için ayrıca mutluluk duyuyorum. Bunu kibir veya kendini beğenmişlik olarak algılamayın çünkü bunların hepsini Allah nasip ediyor da yapabiliyorum. Asla “Ben yaptım, ben ettim” dememek lâzım.
Sizin dükkânınıza gelen biri yıllar önce sizin hakkınızda internete bir yazı yazmıştı. Bu yazı internette fazlaca paylaşıldı ve biz de sizi bu yazı vesilesiyle bulduk. Bu paylaşıma nasıl bakıyorsunuz, sizin işlerinize nasıl etki etti?
Benim böyle bir reklama ihtiyacım yoktu açıkçası. Ben zaten Türkiye’nin her yerinden kargoyla fermuar tamiri alıyordum. İnternet sitemi de 2009 yılında açmıştım. Hanımefendi burada yaşadığı olayı paylaşmış ve insanlar takdir etmiş, ne güzel. Paylaşım sonrası Facebook üzerinden Artvin’de yaşayan bir hanımefendi benimle iletişime geçti. 4 ay önce vefat eden eşi de fermuar tamiri yapıyormuş. Yazıyı okuyunca çok duygulanmışlar. Ben de bu yazı vesilesiyle bir zamanlar Artvin’de bu işi yapan bir meslektaşımın olduğunu öğrendim.
Birbirine kavuşamayan âşıkları duyduğunuzda aklınıza hemen fermuarın dişleri geliyor mu?
Hiç gelmemişti, ilk defa senin bu sorunla geldi. (gülerek)
Bir fermuarın kalitesi neresinden anlaşılır? Fermuar üretimlerinde belli bir kalite standardı var mı/olmalı mı?
En basiti markasından anlaşılır. Bunun dışında malzemenin kalitesini elime almadan anlamam çok mümkün değil. Bazı markalar fermuarın dişlerinden tut elciğine (tutup çektiğimiz kısım) kadar kaliteli hammaddeden üretiyor. Bazı üreticiler de hurda malzemelerden üretiyor. Onlar pek sağlam olmuyor, kırılıp dökülebiliyor.
Elbise, çanta, çizme gibi giyim ve aksesuarlar içerisinde en fazla sorun çıkartan veya sizi daha fazla uğraştıran fermuarlar hangisi oluyor?
En çok çanta geliyor. Özellikle kadın çantası… Bot ve çizmeler de geliyor ama onlar biraz daha mevsimsel.
Tek bir dişin bozulmasıyla bütün fermuar işlemez hâle gelebiliyor. İnsanı binlerce dişi olan bir fermuar olarak düşünürsek sizce insanda her şeyi işlemez hâle sokan eksiklik veya mahrumiyet ne olabilir? Hangi eksiklikle insanı insan olmaktan çıkar?
Manevi eksiklik hepsinin üstündedir. Maneviyat olmadı mı insan huzurunu kaybeder.
Son olarak Edebifikir okurlarına ne söylemek istersiniz?
Ahlaklı yaşayıp namusuyla para kazanmaya çalışsınlar. Allah’ a emanet olsunlar.
Edebifikir
3 Yorum