Vadi-i Hamuşân… Bir sözlük adı bu. “Susmuş olanların vâdîsi” demek, yani mezarlık. Adından da anlaşılacağı üzere “ölüm ve çevresinde dolaşan kavram ve kelimeleri, mekân, eser ve kavram olarak üç buutta tasnif eden” bir çalışma. Sözlük baştan sona ölüm kavramı etrafında dolanıyor. Ölümle ilgili 5000 civarında kavram ve kelime tespit edilmiş. Bu kelimelerin de sözlük, ansiklopedi ve kitaplarda ne içerikler taşıdığı belirlenmiş. Türbe, mezar, makam, şehitlik vs. gibi mekânlar da ihmal edilmemiş. Dolayısıyla dört cilt. Zeytinburnu Belediyesi tarafından basılan eser, belediyenin sitesinden PDF olarak da indirilebiliyor.
Mehmet Yılmaz giriş bölümünde sözlüğünü şöyle açıklıyor:
“Ölüm ve çevresinde dolaşan kavram ve kelimeleri, mekân, eser ve kavram olarak üç buutta tasnife çalıştık. Bir de bunlara literatürü ekledik.
I- Kavramlar (Müfredat)
II- Mekanlar (Emakin)
III- İsimler (Alam)
IV- Kitaplar (Kütüb)
Çalışmanın amacı, şimdiye dek ele alınmamış, müstakil bir alan olan ölüm kavramının derli toplu kavram çerçevesinin, bir kitabın kapasitesi içerisinde derli toplu ele alınmaya çalışılmasıdır.”
TADIMLIK
Ölüm
a. Hayatın, canlılığın tam ve kesin olarak sona ermesi: Yaşama özgü niteliklerin kesin olarak yitirilmesi ve yıkıma uğraması, ecel, vefat, mevt, memat, irtihal.(1)(2)(5)(6)(7)(8)
b. Yaşamın, belli bir zaman kesiti veya bir tarih olarak ele alınan sonu.(1)
c. Ölmek eylemi ve biçimi, bir ölüme ilişkin ayrıntılar.(1)(2)(6) Ölme tarzı.(7)
d. Ölümü haber veren veya çağrıştıran şeyler.(1)
e. İdam cezası.(1)(2)(5)(6)(7)
f. Ölümü çevreleyen koşulların tümü.(1)
g. Sona erme, yok olma.(1)(2)(6)(7)(8)
h. Ölüm meleği olan Azrail’in insan ruhunu bedeninden alması ile gerçekleşen fiili durum.(1)
ı. Ruhun bedene olan bağlılığının sona ermesi, ruhun bedenden ayrılması, mevt.(4)
j. Biri fani diğeri ebedi olan iki hayat arasında bir köprüdür.(9)
k. Bir âlemden diğerine (maddi âlemden manevi aleme) intikal etmesi, insanla Allah arasındaki perdelerin kalkmasıdır.(10) Bu manada ölüm yok olmak değildir. Ruhun bedenden ayrılmasıdır.(9)
(1) Çağbayır, Yaşar. a.g.e.
(2) Ayverdi, İlhan. a.g.e.
(3) Erdoğan, Mehmet. a.g.e.
(4) Asil, Yasin Şeref, a.g.e.
(5) Akay, Hasan. a.g.e.
(6) Püsküllüoğlu, Ali. a.g.e.
(7) Doğan, D. Mehmet. a.g.e.
(8) Albayrak, Nurettin. a.g.e.
(9) Zuhayli, Vehbe. a.g.e., C. 3, s.9;
(10) Kaya, Bayram, Ali, Murad. a.g.e., s. 328
(Vadi-i Hamuşân, Editör: Mehmet Yılmaz, 3. Cilt, 1131. Sayfa, Zeytinburnu Belediyesi Yayınları, 2019, İstanbul.)
Vadi-i Hamuşân sözlüğünün dört cildini PDF olarak aşağıdan indirebilirsiniz.
Vadi-i Hamuşân 1. Cilt (PDF)
Vadi-i Hamuşân 2. Cilt (PDF)
Vadi-i Hamuşân 3. Cilt (PDF)
Vadi-i Hamuşân 4. Cilt (PDF)
