İslam Tarih Felsefesi Bibliyografyası

Tarih felsefesi, tarihi süreçte rol oynayan etkenlerin çıkış noktalarını, topluma yansımalarını ve sonuçlarını inceler. Toplumları doğrudan etkileyen bazı sebepler vardır. Bunlar ekonomik krizler, dini farklılıklar ve bazen de siyasi çatışmalar olabilir. Tarih felsefesi, bu sebepleri bir arada değerlendirerek, tarihi süreci anlamlandırmayı sağlar.  Her felsefecinin bir tarih anlayışı ve yorumu vardır. Fakat tarihi, felsefeci nazarıyla mı yoksa tarihçi nazarıyla mı ele almalıyız sorusu önemlidir. Bu soruya Prof. Dr. Tuncer Baykara, “Bir tarihçi olarak, tarihçilerin algıladığı nispette tarih felsefesinin daha yararlı olacağı kanaatindeyim.” cevabını vermiştir.

İbn Haldun’a göre, tarihte olup bitenlerin sebeplerini toplumların bizatihi kendisinde aramak gerekir. Toplumları var eden sebep ise asabiyedir. Bu asabiyenin her toplumda farklı tezahürleri vardır ve kendi içerisinde dışa kapalı şekilde gelişir. İbn Haldun, toplumları bir canlıya benzetir ve her toplumun doğup, büyüyüp, gelişip ve yok olacağını vurgular. Kant’ın tarih felsefesinde, geleceği ön plana almak ve şimdinin üzerinde durma düşüncesi vardır. Eğer şimdiki zaman ‘ahlak ile politika’ düzleminde ele alınırsa, gelecekte toplumlar ve toplumlararası ilişkilerde daha sağlıklı adımlar atılacağını savunur. Voltaire ise tarih felsefesi babında, kişinin toplumdan ve şahsi yargılarından sıyrılarak, tarihe, eleştirel ve bağımsız gözle bakılmasından yanadır.

Tarih felsefesi çatısı altında, Türk-İslam Tarih Felsefesi üzerine çalışmış araştırmacılarımızın eserleri henüz arka plandadır. Bu alanda yapılan çalışmaları diri tutmak elzemdir. Meraklıları için “Tarih Felsefesi”, “Türk Tarih Felsefesi”, “Türk-İslam Tarih Felsefesi” içerikli çalışılan bazı eserleri, Hasan Karakuzu ve Erhan Acar’ın “Türkiye’de Tarih Felsefesi Çalışmaları Bibliyografyası isimli önemli çalışmalarından naklediyorum.

Bibliyografya

AHMET VEFİK PAŞA, Hikmet-i Tarih, Çizgi Kitabevi, Konya 2013.

AKKAYA, M. Şükrü, Ankara Tarih-Dil-Coğrafya Fakültesi Tarih Metodu ve Felsefesi Notları: Tarih İlminin Tarihi, Ulus Basımevi, Ankara 1938.

AKKAYA, M. Şükrü, Tarih İlminin Tarihi 1.Kısım, Ulus Basımevi, Ankara 1938.

AKKAYA, M. Şükrü, Tarih İlminin Tarihi 2.Kısım, Ulus Basımevi, Ankara 1938.

AKSU, Şener, Hegel ve Tarih Felsefesi, Anı Yayıncılık, Ankara 2006.

ARSLAN, Ahmet, İbn Haldun, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2009.

ATASAY, Fahri, Sorokin’in Tarih ve Toplum Felsefesi, Seba Yayınları, Ankara 1997.

ATEŞOĞLU, G.,Tarih Felsefesi Seçme Metinler: Herder-Kant-Fichte-TurkishSchelling-Hegel- Schopenhaur, Doğu-Batı, Ankara 2006.

AYSEVENER, Kubilay, Collingwood’un Tarih Felsefesi, 1. Baskı, İmge Kitabevi, Ankara 2001.

AYSEVENER, Kubilay, Tarih Felsefesi, Say Yayınları, İstanbul 2015.

BAKAR, Osman, İslam Bilim Tarihi ve Felsefesi, (çev. Işık Yanar), İnsan Yayınları, İstanbul 2012.

BIÇAK, Ayhan, Tarih Bilimi: Aristoteles’te Tarihin Temellendirilmesi, Çantay Kitabevi, İstanbul 1999.

BIÇAK, Ayhan, Tarih Düşüncesi I:Tarih Düşüncesinin Oluşumu, Dergâh Yayınları, İstanbul 2004.

BIÇAK, Ayhan, Tarih Düşüncesi II: Felsefe ve Tarih, Dergâh Yayınları, İstanbul 2004.

BIÇAK, Ayhan, Tarih Düşüncesi III: Tarih Felsefesinin Oluşumu, Dergâh Yayınları, İstanbul 2004.

BOLAY, Süleyman Hayri, “Filozofların Tarih Görüşleri”, Tarih Metodolojisi ve Türk Tarihinin Meseleleri Kollokyumu, Fırat Üniversitesi Yayınları, Elazığ 1990.

CASİM, Sultan, İslam Toplumunun Yeniden Doğuşu -3-: Tarih Felsefesi Stratejik Tarih Yorumu, (çev. Abdurrahim Şen), Mana Yayınları, İstanbul 2012.

CİHAN, Mustafa, Jose Ortega Y Gasset’de İnsan ve Tarih Felsefesi, Çizgi Kitabevi, Konya 2010.

ÇALEN, Mehmet Kaan, II. Meşrutiyet Döneminde Tarih Düşüncesi, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2013.

ÇEVİK, Mustafa, Tarih Felsefesi, Anı Yayıncılık, Ankara 2014.

ÇOTUKÖKEN, B., Tarih Felsefesi Üzerine, Cumhuriyet Dergisi Kitap Eki, 2010.

ÇUBUKÇU, İbrahim Agâh, Türk Düşüncesinde Felsefi Hareketler, TTK Yayınları, Ankara 1991.

DALKIRAN, Sayın, İbn Kemal ve Düşünce Tarihimiz, Osmanlı Araştırmaları Vakfı, İstanbul 1997.

DAYANIR, Yahya, İbn Haldun’un Tarih ve Devlet Felsefesi,1973.

ERTEN, Cihat, Hegel’in Tarih Felsefesinde Temel Kavramlar, 1979.

ERTEZİ, Gönül, Hegel’de Dialektik Kavramı ve Tarih Felsefesi, 1982.

FINDIKOĞLU, Fahri, İbn Haldun’da Tarih Telakkisi ve Metod Nazariyesi, İstanbul 1951.

GÖKBERK, Macit, Kant ile Herder’in Tarih Anlayışları, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayını, İstanbul 1948.

GÜLFİDAN, Kemal, Nietzsche’nin Tarih Felsefesi, 1970.

İBN HALDUN, Mukaddime, Hazırlayan: Süleyman Uludağ, Dergâh Yayınları, Cilt: 1-2, İstanbul 2005.

İSLAM FELSEFESİ: Tarih ve Problemler, Editör; M. Cüneyt Kaya, İSAM Yayınları, İstanbul 2013.

KARAKAYA, Ayşe Okumuş, R.G. Collingwood’un Tarih Felsefesi, 2004.

KARAYILAN, Necati, Hegel’in Tarih Felsefesi, (y.y), 1977.

KAYNARDAĞ, A., “Macit Gökberk’le Felsefe, Tarih, Dil ve Atatürk Devrimleri Konusunda Söyleşi”, Felsefecilerle Söyleşiler İçinde, Elif Yayınları, İstanbul 1986.

KILIÇ, Seda, “Tarih Felsefesi Açısından Kıssalar”, I. Kur’ân Sempozyumu Tebliğleri, 1. Baskı, Bilgi Vakfı Yayınları, Ankara 1994.

KOÇ, Ahmet, Tarih Felsefesi, Hira Yayınları, 1996.

KORLAELÇİ, Murtaza, Pozitivizmin Türkiye’ye Girişi ve İlk Etkileri, İnsan Yayınları, İstanbul 1986.

KÖSEOĞLU, Nevzat, Türk Dünyası Tarihi ve Türk Medeniyeti Üzerine Düşünceler, Ötüken Neşriyat, İstanbul 1990.

NİYAZİ, Mehmet, Türk Tarih Felsefesi, 2. Baskı, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2009.

METE, İzzettin, Kâinat ve Tarih Felsefesi, Türkiye Yayınları, İstanbul 1996.

METE, İzzettin, Kâinat ve Tarihin Felsefesi, Türkiye Basımevi, 1966.

MUMCU, Ahmet (ve öte),Atatürkçü Düşünce Sisteminin Temelleri, Yükseköğretim Kurulu, Ankara 1997.

MÜSLÜMANIN DİN KİTABI: İslam Dini’nin Esasları Tarihi ve Felsefesi, Maarif Kitaphanesi, İstanbul 1953.

ORTAYLI, İlber, Osmanlı Düşünce Yapısı ve Tarih Yazımı, Editör; Ali Berktay, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2008.

OZAN, Hüseyin Avni, Tokadîzade Şekip Hayatı, Felsefesi, Eserleri, İzmir Halkevi Dil, Edebiyat, Tarih Şubesi, İzmir 1933.

ÖZBARAN, Salih, Güdümlü Tarih: Eğitim Politikalarının ve Medyanın Tutsağındaki Tarih Üstüne Düşünceler, Cem Yayınevi, İstanbul 2003.

ÖZBARAN, Salih, Tarih, Tarihçi ve Toplum: Tarihin Çağrışımı, Doğası, Tarihçilik ve Tarihi Öğretimi Üstüne Düşünceler, Yay. Haz. Nurettin Pirim, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2005.

ÖZÇELİK, İsmail, Ana Hatlarıyla Tarih Felsefesi(Ders Notları), Ankara 1996.

ÖZDEN, H. Ömer, Estetik ve Tarih Felsefesi Açısından Yahya Kemal, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 2002.

ÖZLEM, Doğan, Bilim, Tarih ve Yorum, İnkılâp Yayınları, İstanbul 1998.

ÖZLEM, Doğan, Tarih Felsefesi, Dokuz Eylül Yayınları, İzmir 1998.

ÖZTÜRK, Mustafa, Tarih Felsefesi, 2.Baskı, Akçağ Yayınları, Ankara 2010.

SALTUKLU, Zübeyir, Tarih Felsefesine Giriş, Fenomen Yayıncılık, Erzurum 2012.

SANAY, Eyyüp, İbn Haldun ve Düşünceleri, Gün Yayıncılık, Ankara 2007.

ŞENERGİN, İsmail Metin, G.W.F. Hegel’in Tarih felsefesinde Yöntem ve Temel Kavramlar, 1980.

TANJU, İzzet, Felsefe, Tarih, Edebiyat Üzerine, Özener Matbaası, İstanbul 2008.

TANJU, İzzet, Tarih Üzerine Düşünceler, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2009.

TEKELİ, İlhan, Birlikte Yazılan ve Öğrenilen Tarihe Doğru, 2. Basım, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul 2011.

TİMUR, Taner, Felsefe, Toplum Bilimler ve Tarihçi, Yordam Kitap, İstanbul 2011.

TİMUROĞLU, Vecihi, Tarih Felsefesi Açısından Gençler İçin Atatürk, 1.Basım, Somut Yayın Dağıtım, Ankara 2006.

UÇAR, Şahin, “Tarih Felsefesine Yeni Bir Yaklaşım” Tarih Felsefesi Sohbetleri, Esra Yayınları, Konya 1996.

UÇAR, Şahin, Tarih Felsefesi Açısından İslam’da Mülk ve Hilafet, Konya 1992.

UÇAR, Şahin, Tarih Felsefesi Açısından Mülk ve Hilafet, Domino Yayınları, İstanbul, 2007.

UÇAR, Şahin, Tarih Felsefesi Meseleleri, Nehir Yayınevi, İstanbul 1997.

UÇAR, Şahin, Tarih Felsefesi Yazıları, Şule Yayınları, 4.Baskı, İstanbul 2012.

UÇAR, Şahin, Varlığın Anlamı: Tarih Felsefesinin Epistemoloji ve Metafizik Bahislerine Mukaddime, 2.Basım, Domino Yayınları, İstanbul 2007.

UĞUR, Kazım, Voltaire ve Condorcet’de Tarih Felsefesi, 1967.

ÜLKEN, Hilmi Ziya, Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi, 8. Baskı, Ülken Yayınları, İstanbul 2005.

ÜLKEN, Hilmi Ziya, Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu, İbn Haldun, Kanaat Kitabevi, İstanbul 1940.

YÜCESOY, Sabri, Sokratik Konuşma: Tarih-Kuram-Uygulama, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2006.

İbrahim Orhun Kaplan

DİĞER YAZILAR

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir