Eleştirel Düşünürler… | Eleştirel Olmayan Düşünürler… |
Kendilerine karşı dürüsttürler, bilmediklerini kabul eder, sınırlarını tanır ve kendi hataları hakkında dikkatli olurlar. | Olduğundan daha çok bilir gibi yapar, sınırlarını görmezden gelir ve görüşlerinin hatasız olduğunu varsayarlar. |
Sorunları ve çelişkili durumları heyecanlı birer zorluk olarak görürler. | Sorunları ve çelişkili durumları, benliklerine yönelen birer sıkıntı veya tehdit olarak görürler. |
Anlamaya gayret eder, merakı hep canlı tutar, karmaşıklık karşısında sabrını korur ve karışıklığın üstesinden gelmek için zaman harcamaya hazırdırlar. | Karmaşa karşısında sabırsızdırlar ve anlamak için çaba harcamak yerine kafası karışık kalırlar. |
Yargıları kişisel tercihler yerine kanıtlara dayandırır, kanıtın yeterli olmadığı zamanlarda ise yargıda bulunmayı ötelerler. Yeni kanıtlar verilen yargının hatalı olduğunu gösterdiğinde, yargılarını gözden geçirirler. | Yargılarını ilk izlenimlere ve içgüdüsel tepkilere dayandırırlar. Kanıt miktarı ve kalitesini umursamayıp görüşlerine kararlılıkla tutunurlar. |
Diğer insanların fikirlerine karşı ilgili ve bu yüzden aynı fikirde olmadıkları zaman bile söz konusu fikirleri dikkatlice okumaya ve dinlemeye isteklidirler. | Kendileri ve kendi görüşleri tarafından işgal edilmiş durumdadırlar ve başkalarının görüşlerine özen göstermeye istekli değildirler. Fikir ayrılığının ilk işaretiyle birlikte, “bunu nasıl çürütebilirim” diye düşünme eğilimindedirler. |
Aşırı görüşlerin çok nadir doğru olduklarının farkındadırlar, bu yüzden onlardan sakınır, tarafsız kalmaya çalışır ve dengeli bir görüş benimserler. | Dengeli olma ihtiyacını görmezden gelir ve kendi görüşlerini destekleyen görüşleri tercih ederler. |
Duyguları tarafından kontrol edilmek yerine, onları dizginleyip kontrol etmeyi ve eylemden önce düşünmeyi alışkanlık haline getirirler. | Duygularını izleyip düşünmeden eylemde bulunmaya eğilimlidirler. |
Kaynak: Eleştirel Düşünme için Bir Rehber, Vincent Ryan Ruggiero, Çev: Çağdaş Dedeoğlu, Alfa Yayınları, 1. Basım, 2017, Sayfa: 66.