Edebifikir Kitap Pusulası: İsbât-ı Vâcib

Dosyamızın yeni listesini Sulhi Ceylan hazırladı: İsbât-ı Vâcib

***

Giriş

Varlığı kendinden olan ve var olmak için hiçbir kimseye ihtiyacı olmayan Allah’ın bu varlığını kanıtlamaya yönelik delillere genel olarak “İsbât-ı Vâcib” deniyor. İsbât; delil göstererek bir şeyin doğruluğunu şüpheye yer bırakmayacak, reddedilemeyecek şekilde ortaya koyma anlamına gelirken, vâcib ise Allah’ın zorunlu ve kendinden olan varlığını ifade etmektedir. Bu konuda kelam âlimleri ve filozoflar birçok delil ile Allah’ın varlığını ortaya koymuşlardır. İmam Gazâlî hazretleri; “Allah’ı bilmek için yaratılıştaki harikaları görmek, mahlûkatın yaratılış hikmetlerini kavramak gerekir. Kalpteki yakînî kuvvetlendirmenin yolu budur.” der.

Bir yaratıcının varlığını kanıtlamaya yönelik delilleri genel olarak ontolojik delil, kozmolojik delil, teleolojik delil, dini tecrübe delili ve ahlak delili olarak 5 ana başlıkta toplayabiliriz.

Kâinattaki düzen, varlığın bir gayeye mebni olarak yaratılmış olması, insanın içindeki ebedilik arzusu, ve ahlak duygusu gibi pek çok sebepten çıkarılan delillerle bir yaratıcının varlığını ispatlansa da yine de inkar eden pek çok insan vardır.

İmanın delile dayanıp dayanmaması noktasında Abuzer Dişkaya şöyle der: “İnandığı şeyi bildiğini zannedenden daha ahmak birisi yoktur bu dünyada. Zira inanma iradenin bir fiiliyken bilme ise aklın bir fiilidir. Bu yüzden inançla bilgiyi eşitleyen kişi aslında irade ile aklı eşitlemiştir. İnanç bilgi ile özdeş kabul edilirse iman ihtiyari olmaktan çıkar. Dolayısıyla bir erdem olmaktan da çıkar. Oysa iman etmek bir erdemdir çünkü ihtiyaridir! (insanın kendi tercihine bağlıdır)” Bu yüzden olsa gerek sufiler Allah’ı tecrübi bilgi ile bildiklerini söylerler yani müşahede ile.

Allah’ı delille bilmek mümkündür ama asıl mesele delillerden geçip O’nu müşahede etmektir ki bu nefis terbiyesini zorunlu kılar. Kendi benliği tarafından kalp gözü kör edilmiş biri Allah’ı nasıl müşahede edebilir. Bu işin diğer tarafı.

Allah’ın varlığı ve birliğini çeşitli delillerle ispatlayan kitaplardan bir liste hazırladık. Bu listede Allah’ın varlığının delilleri, ateizm ve deizme reddiye, kötülük problemi gibi konularda kitaplar var. Eğer insan; kör bir inat içinde değilse ve kâinatı da akl-ı selim ile değerlendirebiliyorsa inanmak için kendisi de pek çok delil bulabilir.

İsbât-ı Vâcib Kitap Pusulası

Yaratılış Hikmetleri – İmam Gazalî
Allah Vardır – H. Hilmi
İslam Kelamcılarına ve Filozoflara Göre Allah’ın Varlığı – Bekir Topaloğlu
Yaratılış ve Gayelilik – Hüseyin Aydın
Ateizm ve Eleştirisi – Aydın Topaloğlu
Çağdaş İnanç Problemleri – Temel Yeşilyurt
Tanrı’nın Varlığına Dair Argümanlar ve Çağdaş Ateist Din Felsefesi Eleştirisi – Adnan Aslan
Maddeci Felsefenin Çıkmazları – Yümni Sezen
Düşünce Tarihinde Tanrı Sorunu – Necip Taylan
İslam Felsefesinde Allah’ın Varlığının Delilleri – İbrahim Agâh Çubukçu
Rasyonel Teoloji – Aliye Çınar
İsbat-ı Vacib – Ahmed Nuri
Tanrı İnancının Akliliği – Cafer Sadık Yaran
Din Epistemolojiye Giriş: Tanrı İnancının Rasyonelliği – Nebi Mehdiyev
Felsefe-i Ûlâ – Mehmet Şemseddin Günaltay
Ateizm ve İslam – İbrahim Coşkun
Tanrıtanımazlığın Felsefi Boyutları – Tezim ya da Ateizm – Aydın Topaloğlu
Deizm ve Ateizm Üzerine – Aliye Çınar
Ateizm Yanılgısı – Selçuk Kütük
Modern Bir Akıl Sapması: Deizm – Hasan Yaşar, Ömer Faruk Korkmaz, Yücel Karakoç
Dini Çoğulculuk Ateizm ve Geleneksel Ekol – Eleştirel Bir Yaklaşım – Adnan Aslan
İnancın İman Hayatına Yansıması Bağlamında Deizm Eleştirisi – Erol Çetin
Kötülük ve Teodise – Cafer Sadık Yaran
Allah’ı İnkâr Mümkün mü? – Filibeli Ahmed Hİlmi
Metafizik Üzerine Konuşma – Leibniz