Edebifikir Kitap Pusulası: Edebî Mektuplar

Dosyamızın yeni yazısını Celal Kuru hazırladı: Edebî Mektuplar

***

Giriş

Edebi bir tür olarak mektup, Antikçağ’da didaktik edebiyatın bir türü olarak doğmuş, asıl gelişimini Latin edebiyatı sanatçılarının eserleriyle sağlamıştır. Daha sonraları Roma’da Horatius’un manzum mektupları, İtalya’da Petrarca, Fransa’da Marot ve İspanya’da Garciolaso’nun mektupları ile edebi bir tür olarak mektup batı edebiyatında yaygınlaşmaya başlamıştır.

Doğu Türkistan’da ele geçen Uygurca metinler arasında özel mektuplara rastlansa da, Türk Edebiyatında edebi mektup türünün ilk örnekleri Anadolu’da derlenmiş münşeat ciltlerinin içerisinde yer alan özel mektup kısımlarında yer almaktadır. Bu derlemelerin en eskisi Feridun Bey’in Münşeat-üs Selatîn’idir. O dönemin mektuplarında kullanılan kalıplaşmış hitap biçimleri, secili anlatımlar, ifadeyi süsleyen manzum parçalar ve ayrıntılı tasvirler dikkat çeker.

Tanzimat döneminde süslü anlatımdan uzaklaşan Akif Paşa’nın edebi mektupları (Muharrerat-ı Hususiyeyi Akif Paşa) içtenliği ve yalınlığıyla düzyazıda yeniliğin öncüsü sayılmıştır.

Cumhuriyet döneminde kitap biçiminde derlenmiş mektuplar ise çağdaş Türk edebiyatının gelişimini inceleyebilmek için zengin bir kaynak oluşturması sebebiyle önemlidir. Özellikle bu dönemde yazarların ailelerine ve yakın arkadaşlarına gönderdikleri mektuplar arasında; düşüncelerine, sevgilerine, öfkelerine ve bunalımlarına tanıklık eden örneklere sık sık rastlanır. Ziya Gökalp’in “Limni ve Malta Mektupları”, Nazım Hikmet’in uzun hapishane yaşantısı boyunca kaleme aldığı mektuplardan oluşan “Kemal Tahir’e Hapishaneden Mektuplar” ve Ahmet Hamdi Tanpınar’ın mektupları bu örneklerden bazılarıdır.

Mektup, son yüzyıl iletişim teknolojilerinin gelişimine paralel olarak, hızlı haberleşmenin refleks haline geldiği günümüz dünyasında, neredeyse tamamen sanal/elektronik ortamlarda ticari ve kurumsal iletişimi düzenlemek amacıyla kullanılırken, pul koleksiyoncularının sayıları azalmakta, duygu ve düşüncelerini mürekkeple şekillendiremeyen sakil insan modelleri türetilmektedir.

Edebiyatçıların birbirlerine ya da tanıdıklarına yazdıkları, edebiyat tarihçilerine kaynak oluşturacak birer belge niteliğinde olan ve muhtelif dönemlerde yazılıp daha sonraları kitap haline getirilmiş mektupları ‘Edebi Mektuplar’ dosyasında sizler için derledik.

Edebî Mektuplar Kitap Pusulası 

1. Namık Kemal – Hususi Mektuplar (4 cilt)
2. Selahaddin Adil Paşa – Çanakkale Cephesinden Mektuplar – Hatıralar
3. Guy Warneford Nightingale – Çanakkale Cephesinden Mektuplar
4. Cahit Zarifoğlu – Mektuplar
5. William Faulkner – Mektuplar
6. M. Orhan Okay – Anadolu’dan Hatıralarla Nurettin Topçu’nun Mektupları
7. Franz Kafka – Babaya Mektup
8. Cahit Sıtkı Tarancı – Ziya’ya Mektuplar
9. Fernando Pessoa – Ophelia’ya Mektuplar
10. Behçet Necatigil – Serin Mavi
11. Stefan-Frederike Zweig – Mektuplaşmalar
12. Ahmet Hamdi Tanpınar – Tanpınar’ın Mektupları
13. Dostoyevski – Mektuplar
14. Sebahattin Ali – Canım Aliye, Ruhum Filiz
15. James Joyce – Sanatçının Mektupları
16. Fethi Okyar – İki Gözüm Galibem
17. Rilke – Genç Şaire Mektuplar
18. Vincent Van Gogh – Theo’ya Mektuplar
19. Samiha Ayverdi, Belkıs Dengiz – Mektuplar
20. Hece Dergisi – Mektup Özel Sayısı
21. Nikos Kazancakis – El Greco’ya Mektuplar
22. Arı İnan – Enver Paşa’nın Özel Mektupları
23. Yavuz Bülent Bakiler – Arif Nihat Asya’nın Sevgi Mektupları
24. Nuri Pakdil – Mektuplar (3 cilt)
25. Ali Ura l- Posta Kutusunda Mızıka

    Celal Kuru