Osman Zeki Yüksel Serdengeçti tarafından 20 Nisan 1947 tarihinde çıkartılmaya başlayan Serdengeçti dergisi, 15 yılda 33 sayılık bir serüven yaşadı. Aylık olarak çıkarılması planlanan dergi, bazı aylarda çıkarılamamış, daha sonraki aylarda yeniden okuyucuya ulaşabilmiştir. Bu durumu Osman Yüksel Serdengeçti, “Nerede ne zaman çıkacağı belli olmaz. Bir çıkar pir çıkar.” sözüyle ifade etmiştir. Derginin bazı aylarda çıkarılamamasıyla beraber, basım yerinin sürekli değişmesi, maddi yetersizliklerinin baş göstermesi ve Osman Yüksel’in tutuklanması, serüvenin sancılı dönemleri olarak görülür.
Derginin logosu Serdengeçti yazısıdır. Bu logonun altında büyük harflerle “ALLAH’A, MİLLETE, VATANA KOŞANLARIN DERGİSİ” , “HAKKA TAPAR, HALKI TUTAR” ve “ALLAH, MİLLET, VATAN YOLUNDA” düsturlarına yer verilmiştir. Dergide, çoğunlukla Osman Yüksel Serdengeçti’nin yazıları, müstear ve imzasız olarak yazdığı makaleler ile birlikte dönemin tanınmış isimleri Necip Fazıl Kısakürek, Nurettin Topçu, Ali Fuat Başgil, Peyami Safa ve Eşref Edip yazılarıyla yer almaktadır. Her sayıda Mevlânâ hazretlerinin rubailerinden ve Mesnevi’sinden; 14’üncü sayıdan itibaren ise Bediüzzaman Said Nursi hazretlerinin hayatından ve davasından alıntılar yapılmıştır. Ayrıca Victor Hugo, Schopenhour gibi edebiyatçılar başta olmak üzere toplumsal açıdan faydalı görülen yazıların tercümesine de dergide sık sık yer verilmiştir.
Serdengeçti dergisi, din, mukaddesat ve milliyet düşmanlarına karşı bir politika sürdürmüştür. Tek parti, demokrasiye geçiş (çoklu parti sistemine), 27 Mayıs 1960 darbe dönemi ve sonrası olmak üzere 15 yılda sadece 33 sayı çıkarılan derginin birçok sayısına siyasal iktidarlar tarafından yayın öncesi ve sonrasında olmak üzere baskı ve sansürün her türlüsü uygulanmıştır. Bazı kaynaklara göre Serdengeçti dergisinin yayın politikasının en temel parametresi, mevcut tek parti zihniyetinin dine yönelik baskılarına son vermesidir. Tabiî, doğal bir sonuç olarak da her sayıda dini hayata yönelik siyasal iktidarın/iktidarların kısıtlamalarını eleştirmekle beraber, toplumsal hayatta dini kurallara uyulmamasının zararları da çeşitli şekillerde ifade edilmiştir. Osman Yüksel Serdengeçti, dergisinin izlediği bu politikayı, derginin bir sayısında şöyle ifade ediyor: “Bizim muhalefetimiz parti muhalefeti değil, millet muhalefetidir!”
Dergi, yayın hayatı boyunca resmi/özel ilan ve reklam almaması, baskı/sansür ve dağıtım imkânlarının kısıtlı olmasına rağmen tirajının çok yüksek olması (33 sayı, 1 milyonu aşan baskı), yayıncılık açısından önemli bir değer teşkil etmektedir.
Adem Suvağcı
Derginin ilk sayısını PDF olarak buradan indirebilirsiniz.
3 Yorum