İzlenilesi Belgeseller

Behzat Ç de belgesel izlerdi…
Davut Bayraklı, meraklıları için belgesel listesi hazırladı.

***

Televizyonla arası iyi olmayanların bir şeyler izlemek için en iyi seçeneği bana sorarsanız belgeseldir. Sinema ve tiyatronun ötesinde, ticari kaygıların bir kenara bırakıldığı bu yapımlar, izleyici kitlesine belli bir fikir, düşünce ya da duruş göstermeye çalışır. Geniş bir çeşitlilik yelpazesi olan belgesel türünde eğer aradıklarınızı bulabilirseniz kütüphane dolusu kitap okuma zahmetinden kurtulabilirsiniz. O yüzden belgesel izlemeden önce ilgi alanımıza giren tarzları belirleyerek, o alan içinde yapılmış yayınları tarayıp en iyilerinden izlemeye başlanmalı.

Son dönem sinema anlayışında bazı filmler var ki belgesel tadındadır. Hatta bu filmleri belgesel mi, film mi diye sınıflandırmakta da zorlanabilirsiniz. Ben de sizin için izlenilesi belgesel listesi oluştururken özellikle bazı filmleri, belgesel tadında olduğu için listeme eklemekte bir sakınca görmedim.

Kitle kültürüne tüketim çılgınlığı aşılayan popüler televizyon kültürü, belgesel dünyasının yanından yakınından geçemeyecek durumdadır. Televizyon ve sinema kültürü sizi düşünceden ziyade eğlendirmeye, oyalamaya ve zamanınızı harcamaya sevk eder. Sözde, sizi sıkıntılarınızdan kurtaracak bir takım özelliklerle karşınıza çıkar. Ancak belgesel, kendine açtığı gerçeklik alanı içinde özel bir yere sahiptir. İzleyicisini düşünmeye, irdelemeye ve her şeyin göründüğü gibi olmadığı ihtimalini zihninize kazımayı amaçlar. Bir film izler gibi izlemenizi engellemek için de devamlı sorular sorar. Sinema zihniyetinde var olan olayları, kişileri, döneleri ve devirleri, toplumu ve çevreyi dramatik bir ortam üzerine kurarak sunma mantığı belgeselde bulunmaz. Belgesel sadece gerçeklik algısı üzerine kurulur. Bunu yaparken de gerçek belgelere dayanmaya çabalar.

Tabiî bunların yanında yanlı, ideolojik belgesel yapımları, ya da resmi ideolojinin demogogluğunu yapan bu türün örnekleri yok mudur derseniz, elbette vardır. Burada da iş izleyiciye düşüyor. Burada, belgeselin IMDB’de kaç puan aldığına değil, hangi konuyu, nasıl işlediğine ve yapımcılığını kimin yaptığına da bakmalı. Eğer ideolojik ve belli bir düşünceye hizmet eden belgesellerden kendinizi kurtarırsanız, bilgi dolu ve çok keyifli zaman geçirebileceğiniz yapıtlarla karşılaşabilirsiniz.

İzlenilesi Belgeseller

1. JFK (Belgesel Film)
2. Malcolm X (Belgesel Film)
3. Ömer Muhtar: Çöl Aslanı
4. Necip Fazıl Kısakürek (TRT Belgeseli)
5. Sezai Karakoç Belgeseli: Gün Doğmadan
6. Türkiye’nin Ruhu: Cemil Meriç
7. Nazım: Nazım Hikmet Ran Belgeseli
8. Kapitalizm: Bir Aşk Hikâyesi (2009)
9. Fahrenheit 9/11
10. Gıda, Ltd.
11. Hasta
12. The Century of the Self (4 bölüm)
13. Solucan Deliğinden
14. Yeryüzü
15. Yeryüzünün Kandilleri (TRT Belgeseli)
16. Cosmos: Bir Uzay Serüveni
17. Amerika’nın Gizli Tarihi
18. Endgame: Blueprint for Global Enslavement
19. Loose Chenge: Second Edition
20. September Clues – 11 Eylül’ün Gerçek Yüzü
21. Adolf Hitler: Kavgam
22. Tesla
23. Yıldırımların Efendisi Nikola Tesla
24. Albert Einstein Hayatı
25. Einstein’in Büyük Fikri: E=Mc2
26. Steve Jobs: Kayıp Röportaj
27. Ay Yolculuğunun Ardındaki Gerçek (Ay’a Gidiş Yalanı)
28. Demirkırat: Bir Demokrasinin Doğuşu
29. Obama Aldatmacası: Maskeler Çıkıyor
30. Üç Kıtanın Son Hükümdarı (TRT Belgeseli)
31. 12 Eylül
32. 12 Mart: İhtilalin Pençesinde Demokrasi
33. Türkiye’de Sağ (Keşke Olmasaydı-TV24)
34. Türkiye’de Sol (Keşke Olmasaydı-TV24)
35. Bruce Lee: Bir Savaşçının Yolculuğu
36. Simon Schamas ile Sanatın Gücü (14 bölümünü bulabilirsiniz.)